Nederigheid: De weg van Jezus

In het vorige blog beschreef ik kenmerken van nederigheid vanuit een psychologisch perspectief. Wat psychologisch onderzoek niet laat zien is hoe wij nederige mensen worden. Een antwoord daarop kunnen we vinden door in te zoomen op het leven van Jezus. Hij zegt immers “Leer van Mij, want Ik ben nederig en zachtmoedig” (Matteus 11:29). Er is een proces zichtbaar in het leven van Jezus dat leidt tot nederigheid.

Geliefd en bevestigd

In de eerst plaats valt op dat Jezus op 30 jarige leeftijd zijn openbare optreden begint met een doop in de rivier de Jordaan. Wanneer Jezus uit het water ophoog komt, opent de hemel zich, daalt de Heilige Geest in de vorm van een duif op Hem neer en klinkt er een stem: “Je bent Mijn geliefde Zoon, in jou vind ik vreugde” (Lucas 3: 21, 22). Zijn hemelse Vader bevestigt Jezus als Zijn Zoon. Hij laat weten dat Hij van Hem houdt, en zich over Hem verheugt. Deze openbare bevestiging van de Vader doet veel in het hart van de Zoon. Het geeft Hem kracht en vertrouwen om zijn taak op zich te nemen. Het geeft Hem ook identiteit. Jezus weet wie Hij is: een geliefde Zoon van de Vader.

Ik geloof dat jezelf geliefd en gekend weten in de kern van je bestaan, de basisvoorwaarde is voor geestelijk en emotionele groei. Dit leidt tot een nederige levenshouding. Pas wanneer je jezelf leert aanvaarden als onvoorwaardelijk geliefd, kun je jezelf gaan worden. Je gaat weten wie je bent, wat je bent en waartoe je geroepen bent. Wanneer je die liefde en bevestiging onvoldoende hebt ontvangen, blijf je ernaar zoeken. Je past je gedrag aan om dit te bereiken en verliest het contact met je ware zelf. Je ontwikkelt een geïdealiseerd zelfbeeld (trots), aangepast aan idealen van anderen, van jezelf en van jouw ideeën over God. Je doet er vrijwel alle aan om liefde en erkenning te verdienen en gezien te worden.

Jezus wist zich gekend en geliefd. Hij had het niet nodig om de aandacht voor zichzelf op te eisen of te zoeken naar bevestiging. Hij maakte geen ruzie, verhief nooit zijn stem, niemand hoorde hem op de pleinen en straten (Mattheus 12: 19). Hij was onaantrekkelijk en veracht door mensen (Jesaja 53: 3). Maar ook dit deed niets af aan zijn identiteit: geliefd door de Vader.

Aanvaarding en gehoorzaamheid

Ten tweede valt op dat Jezus zijn roeping kende en aanvaarde. Hij leefde eruit en week er niet van af. Hij liet niet toe dat anderen zijn identiteit bepaalde. Wie het leven van Jezus kent, weet hoe Zijn vrienden, familie en volgelingen dachten dat hij een vrijheidsstrijder was. Zij dachten dat Hij was gekomen om de Romeinen te verslaan en de aardse troon van David weer op te richten. Ondanks die sociale druk bleef Hij trouw aan zijn roeping. Hij verzette zich tegen roem en koos voor nederigheid: Geen koning, maar dienaar, niet heersen, maar voeten wassen, geen troon, maar het kruis. Het geheim was dat Hij luisterde naar Zijn hemelse Vader en gehoorzaamde.

Kijk omhoog

Naast een diep besef geliefd te zijn is het voor groei in nederigheid belangrijk te weten waarvoor je leeft, welke betekenis je leven heeft en welke specifieke talenten jij hebt ontvangen. Het klinkt paradoxaal, maar wanneer je weet wie je bent en wat je bent, ontstaat er ruimte voor anderen. Je focus is niet meer op jezelf, maar naar buiten gericht.
Je kunt onzeker zijn over je roeping. Vaak hebben ouders de unieke gaven van hun kinderen niet gezien, laat staan bevestigd. Zij leggen hen eigen idealen op, als legaten die zij namens hen moeten vervullen. Kinderen voegen zich maar al te graag naar, vaak onuitgesproken, maar subtiel aanwezige, wensen van ouders. Zo verdienen ze de erkenning waar zij naar snakken, maar kiezen een weg die niet voor hen is bedoeld.

De realiteit van het leven is dat geen mens ons op volmaakte manier, bestendig kan liefhebben. Dat is liefde die van God komt. Slechts de Schepper heeft ons op die manier lief. Wat is dan de weg? Stop met zoeken naar bevestiging en liefde om je heen. Kijk omhoog en roep tot God. Wees stil en luister naar wat Hij tot je geest spreekt. Voor velen is het lastig Gods stem te verstaan. Het leren ontvangen van Gods liefde kan moeilijk zijn. Zelfs als je hoofd het weet, kunnen er blokkades zijn in je hart. Het kan helpen een metgezel te zoeken die met je mee wandelt. Iemand die met je bidt, met wie je je hart deelt en die Gods liefde kent. Hij die je roept is trouw, Hij wacht tot je tot Hem komt. Hij belooft: “Nader tot Mij en Ik zal tot jou naderen” (Jakobus 4:8). Pas wanneer de liefde van God in ons hart wordt uitgestort, beginnen we nederige mensen te worden. Want liefde pronkt niet, zij doet niet gewichtig en zoekt zichzelf niet (1 Korintiërs 13). Vanuit psychologisch perspectief zijn dit precies de kenmerken waaraan nederige mensen zijn te herkennen!