Vroeg of laat stelt iedereen de vraag: “wat is waarheid?”. Heeft waarheid vooral te maken met ideeën? Is waarheid wat je kunt observeren en aantonen via wetenschappelijk onderzoek? Is het mogelijk waarheid vast te stellen op een objectieve manier? Vind je in de Bijbel de waarheid?
Relatieve waarheid?
Tegenwoordig vinden de meesten in onze samenleving dat waarheid relatief is. De waarheid ligt in het midden: het is noch het één noch het ander. Iedereen heeft gelijk en leeft in zijn eigen waarheid. Maar stel dat iemand van een dokter hoort dat er kanker is vastgesteld. Dat is de waarheid volgens de dokter. De patiënt heeft echter zijn eigen waarheid en denkt dat hij geen kanker heeft, maar alleen last van vermoeidheid. Hij weigert behandeling en overlijdt. De patiënt leefde in zijn eigen waarheid. Die waarheid bleek echter een leugen met desastreuze gevolgen te zijn.
Dit voorbeeld laat zien dat er een verschil is tussen waarheid die je kunt observeren en waarnemen (de objectieve waarheid) én de manier waarop je tegen iets aankijkt (de subjectieve waarheid). Gedachten en gevoelens spelen bij subjectieve waarheid een belangrijke rol. Problemen ontstaan wanneer we onze gedachten en gevoelens gaan verwarren met de objectieve waarheid. Als onze gedachten niet kloppen, leven we in een leugen zonder dat we er ons van bewust zijn. Daarom is het belangrijk onze gedachten te toetsten aan de werkelijkheid.
Wat is waarheid?
Het Van Dale woordenboek definieert waarheid als: “overeenstemming tussen woorden en daden”. Deze definitie verwijst naar overeenstemming tussen het innerlijke en uiterlijke gedrag van mensen. Het gaat over een levensstijl van waarheid. De Nederlandse Encyclopedie formuleert waarheid meer inhoudelijk als: “echtheid, eerlijkheid, geen leugen, getrouw aan de werkelijkheid, het betrouwbare”.
In de Bijbel wordt ook de vraag naar waarheid gesteld. “Wat is waarheid?”, vroeg Pilatus, nadat Jezus had gezegd: “Hiervoor ben Ik geboren en hiervoor ben ik in de wereld gekomen: om voor de waarheid te getuigen. Iedereen die uit de waarheid is, geeft aan Mijn stem gehoor” (Joh. 18: 37). Pilatus sprak de waarheid: “Ik vind geen schuld in deze mens”, maar hij handelde er niet naar. Hij liet Jezus, die hij zelf onschuldig had verklaard, kruisigen.
Christelijk perspectief op waarheid
Vanuit christelijk perspectief is de Bijbel de geopenbaarde waarheid. Veel historici hebben onderzoek gedaan naar de betrouwbaarheid van de boekrollen en de bronnen, om zo veel mogelijk tegemoet te komen aan de objectieve waarheid. God en Zijn waarheid kunnen echter alleen door geloof gekend worden. “Wie tot God komt moet geloven dat Hij is” (zie Hebreeën 11). Wij leren de waarheid begrijpen door Jezus Christus te leren kennen. Hij is de levende waarheid die van zichzelf zegt: “Ik ben de Weg, de Waarheid en het Leven”. Hoe kunnen we weten dat Jezus de Waarheid is? In tegenstelling tot Pilatus, zien we in het leven van Jezus dat zijn woorden en daden met elkaar overeenkwamen. Eén van de moeilijkste uitspraken van Jezus vind ik: “Heb je vijanden lief” (Mat. 5: 43). Jezus laat zien in waarheid te leven. Zijn woorden zijn in overeenstemming met zijn daden. Hij offerde Zijn leven aan het kruis en droeg daar de straf voor zondige mensen die vijandig staan tegenover zijn boodschap van genade (zie Jesaja 53).
De waarheid liefhebben
In 2 Thessalonicenzen 2: 10 staat dat mensen verloren gaan “omdat zij de liefde tot de waarheid niet aanvaard hebben, waardoor zij hadden kunnen behouden worden”. Eén van de belangrijkste tekenen van de terugkomst van de Here Jezus is dat wetteloosheid en ongerechtigheid zal toenemen. 2 Thessalonicenzen 2 is in dit opzicht een ontzagwekkend hoofdstuk. De werken van satan zullen gepaard gaan met “allerlei krachten, tekenen en bedrieglijke wonderen” (2 Thess. 2:9). Het zal zeer verleidelijk zijn. De stem van satan zal zijn als in het paradijs: mooiklinkend, bijna waar. Wanneer je denken niet geworteld is in Bijbelse waarheid, zal je in verwarring raken en leugens als waarheid gaan geloven.
Meer dan ooit is het in onze tijd nodig Gods waarheid te zoeken. Waarheid rondom bv. de zin en betekenis van het leven, Godsbeeld, mensbeeld, identiteit, huwelijk en seksualiteit. Dit kun je doen door de Bijbel te bestuderen met een open hart. Bijbelmeditatie, het in stilte overpeinzen van Gods Woord kan daarbij helpen. Heb je behoefte aan handvatten hierbij? Overweeg eens onze cursus Bijbelmeditatie.
Psychologisch belang van waarheid
Ook in psychologisch opzicht is het onder ogen zien van de waarheid over jezelf als persoon belangrijk. Het je bewust worden van wat je denkt, voelt en motiveert, kan een eerste stap zijn naar persoonlijke groei. In het volgende blog ga ik hier verder op in.
Heb moeite met waarheid en liefde, zijn abstracties in mijn beleving. Jezus in zijn wandelen liet de omkering zien om het goede te zijn en te doen. Heb niet veel gezien van mensen van christelijke huize die deden zoals Jezus deed. Veelal het tegenovergestelde. Ik denk als we echt zouden geloven in Waarheid en Liefde zou onze wereld er heel anders voorstaan. Zou er kracht zijn vanuit het christen zijn om een omkering te bewerkstelligen. Ik zie dit niet om me heen. Zie wel mensen van goede wil
Beste Tilly,
Hartelijk dank voor je reactie! Het mooie daaraan vind ik dat je precies de vinger op de zere plek legt bij. In mijn blog schreef ik dat in waarheid leven betekent dat je woorden en daden met elkaar overeenstemmen. Dat was in het leven van Jezus zichtbaar. Helaas is dat vaak niet het geval in het leven van christenen. Ik ben het met je eens dat de wereld er anders uit zou zien wanneer de leer van Jezus: leven vanuit een zachtmoedige en nederige geest, ook in daden omgezet zou worden. Pas dan leven we in waarheid.